Ben jij bestuurder van een stichting of vereniging? Dan is deze informatie belangrijk voor jou en je medebestuurders! Sinds 1 juli 2021 is er nieuwe wetgeving van kracht om de kwaliteit van bestuur en toezicht bij stichtingen en verenigingen te verbeteren. De afkorting WBTR staat voor ‘Wet bestuur en toezicht rechtspersonen’.
Bereid je goed voor!
Zit je in het bestuur van een vereniging of stichting? Wees dan goed voorbereid en voorkom gedoe met de nieuwe wet!
Veel van onze klanten en lezers krijgen te maken met de WBTR. Graag helpen we jou bij je voorbereiding op deze nieuwe wet. Daarom hebben we hieronder voor jou de belangrijkste wijzigingen op een rijtje gezet én organiseerden recent we een webinar met experts van het IVBB zodat je tijdig op de hoogte bent.
Waarom de WBTR?
Je herinnert je misschien nog wel de (financiële) schandalen, malversaties en (bijna) faillissementen bij stichtingen en verenigingen in de semipublieke sector. Denk aan o.a. Amarantis, Meavita, Inholland (onderwijs) en Vestia (huisvesting). Vaak was er sprake van een te weinig deskundig en slagvaardig bestuur en/of onvoldoende toezicht. De gevolgen waren groot, o.a. bij Meavita leidde dit in 2009 tot een faillissement waarbij 100.000 cliënten gedupeerd raakten en 20.000 medewerkers hun baan verloren. Ook bleef er een restschuld van € 48.000.000 achter. De bestuurders en toezichthouders zijn achteraf aansprakelijk gesteld voor wanbeleid.
Ook recente nieuwsberichten laten zien dat stichtingsbesturen hun zaakjes regelmatig niet goed op orde hebben. Zo is in april 2021 bij de Stichting Mobiliteit voor Iedereen een inval geweest en is de administratie in beslag genomen. Er is € 1.5 miljoen zoek en daarnaast heeft de belastingdienst hen de ANBI-status ontnomen.
De invoering van de WBTR moet dit soort situaties in de toekomst voorkomen. En gelukkig heeft een groot deel van de 200.000 stichtingen in Nederland haar zaken al op orde. Met de invoering van deze nieuwe wetgeving hoeven zij dus niet heel veel aan te passen, behalve enkele wijzigingen in de statuten.
Wat is het doel van de WBTR?
Deze wetgeving heeft onder meer tot doel om de regels over de aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen duidelijker te regelen. Deze wet geldt voor stichtingen en verenigingen en scherpt de positie, plichten en aansprakelijkheid van bestuursleden aan. De bedoeling is om wanbestuur te voorkomen en het bestuur en toezicht van verenigingen en stichtingen te verbeteren.
Welke acties moet ik ondernemen om aan de WBTR te voldoen?
Hieronder lees je wat er verandert voor jouw stichting of vereniging en waarom. Ook lees je welke acties je als bestuur moet ondernemen.
Je bestuursmodel, zorg voor scheiding van uitvoering en toezicht
De meeste stichtingen en vereniging hebben een collegiaal bestuur, alle bestuursleden hebben dan een gelijkwaardige stem. De WBTR geeft je nu de mogelijkheid om te kiezen voor een ander bestuursmodel. Je kunt kiezen voor een raad van commissarissen of een monistisch bestuursmodel. Welk model je ook kiest, het is essentieel dat uitvoering en toezicht binnen je bestuur gescheiden wordt. Heb je deze functies nog niet gescheiden, of wil je je bestuursmodel aanpassen, dan zijn wijzigingen binnen de organisatie en in de statuten noodzakelijk.
Bestuursleden kunnen hoofdelijk aansprakelijk gesteld worden
De nieuwe wet maakt expliciet dat bestuursleden hoofdelijk aansprakelijk gesteld kunnen worden. Het gaat daarbij niet om kleine fouten maar vooral om ernstig verwijtbaar handelen zoals fraude en taakverzuim. Deze wet helpt je om een aantal financiële afspraken binnen het bestuur te maken om fraude te voorkomen. Een praktisch voorbeeld is het beperken van contant geldverkeer en periodieke controles van alle in- en uitgaande betalingen.
Voorkom belangenverstrengeling
De WBTR stelt dat de bestuurders bij alle beslissingen het belang van de stichting of vereniging voorop moeten stellen. Dat betekent concreet dat een bestuurder in het geval van een eigen, of tegenstrijdig belang niet mag meepraten of mee- beslissen over een bepaald onderwerp. Stel je voor dat één van de bestuurders een eigen aannemersbedrijf heeft en de stichting wil een verbouwing gaan doen aan het eigen pand. Vanwege de bestaande relatie is het denkbaar dat deze bestuurder in de rol van aannemer meedingt naar de verbouwingsopdracht. Los van de vraag of zo’n situatie wenselijk is, kan in zo’n geval dat bestuurslid niet meebeslissen over de gunning van deze opdracht aan een aannemer.
Je zin doordrukken kan niet meer – begrenzing van het meervouding stemrecht
Het komt soms voor dat een van de bestuurders meer dan één stem kan uitbrengen. In de nieuwe wet worden daaraan grenzen gesteld zodat niet één bestuurder zijn zin kan doordrukken. De nieuwe regel is dat een bestuurder niet meer stemmen kan uitbrengen dan de andere bestuurders tezamen. Kijk je statuten hierop na en pas waar nodig aan.
Wat als een bestuurder uitvalt? Afspraken over belet en ontstentenis
Het kan gebeuren dat één van de bestuurders kort of langdurig uitvalt, bijvoorbeeld vanwege ziekte. Hoe neem je dan zorgvuldig besluiten? De WBTR verplicht organisaties een ontstentenis- en beletregeling in de statuten op te nemen. Dit betekent dat je hebt geregeld hoe je als bestuur gaat functioneren bij afwezigheid van een of meerdere leden. Pas je statuten aan indien je zo’n regeling nog niet hebt opgenomen.
Bindende voordracht (alleen voor verenigingen)
Wanneer er bij het benoemen van nieuwe bestuurders maar 1 kandidaat is, wordt in de regel besloten deze kandidaat als bestuurder aan te stellen. Dit bindende karakter van de voordracht kan door 2/3 van de leden op de ALV worden opgeheven.
Raadgevende stem (alleen voor verenigingen)
Bestuurders van verenigingen hebben een raadgevende stem in algemene ledenvergaderingen. Zij kunnen hun visie en advies geven op voorgenomen besluiten. Zorg dus dat je statuten bestuurder hier niet in beperken, en dat je bestuurders bij alle besluiten betrekt. Wanneer bestuurders niet de kans krijgen of hebben om hun advies te geven dan kan het besluit ongedaan gemaakt worden. Hetzelfde geldt voor besluiten die buiten de ALV zijn genomen.
Ontslag van bestuurders (alleen voor stichtingen)
Tot slot kan een rechter op grond van de WBTR, bestuurders van een stichting ontslaan, bijvoorbeeld bij verwaarlozing van hun taak. Je hoeft op dit punt geen actie te ondernemen of iets aan te passen, de wetgeving voorziet hierin.
Wil jouw bestuur aan de slag met de WBTR?
Bekijk hier alle informatie over het WBTR stappenplan van het IVBB
Korting op het WBTR-stappenplan!
Het WBTR-stappenplan leidt je bestuur stap voor stap door het hele proces. Inclusief gebruik van de WBTR helpdesk.
Gebruik bij je bestelling de de kortingcode ZORGWBTR
Je betaalt dan: € 240,- € 120,- excl btw
Voor overige informatie kun je ook terecht bij:
Heb je vragen? Bel ons gerust op 030-2270037
