…het Regionaal Consortium Zwangerschap en Geboorte Zuidwest Nederland
Interview met Hanneke Torij en Angelica Venekamp, mede-initiatiefnemers van het Regionaal Consortium. Hanneke is associate lector verloskunde en geboortezorg en tevens projectleider. Angelica is beleidsmedewerker en coördinator.
Het Regionaal Consortium Zwangerschap en Geboorte Zuidwest Nederland is opgericht met een subsidie van ZonMw. Je leest hier over het proces van idee tot consortium en de inhoud van dit project.
Hoe het begon…
Angelica: ‘De Hogeschool Rotterdam en het Erasmus Medisch Centrum werken samen op het gebied van onderwijs en onderzoek in de verloskunde binnen de Verloskundige Academie Rotterdam. In 2011 is uit deze samenwerking een Academische Werkplaats Zwangerschap & Geboorte ontstaan, die een gezamenlijk onderzoeksplatform biedt. In datzelfde jaar volgde het programma Zwangerschap & Geboorte van ZonMw. Hierin kwam een subsidie beschikbaar om regionale consortia te vormen en een onderzoeksproject op te starten. De Academische Werkplaats kon hier direct mee aan de slag. Wat dat betreft had het programma niet op een beter moment kunnen komen.
Het Regionaal Consortium vormt niet alleen de infrastructuur voor samenwerking, maar er hoort ook een onderzoeksproject bij. Het Erasmus MC leidt het onderzoeksproject, terwijl de Hogeschool Rotterdam verantwoordelijk is voor het Regionaal Consortium. Beide projecten zijn samen vormgegeven en zijn dan ook niet los van elkaar te zien.’
Onze visie: de praktijk staat centraal!
Hanneke: ‘Toen ZonMw de oproep deed om regionale consortia te formeren, hebben we alle partijen in de regio voor een eerste bijeenkomst uitgenodigd. Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan kraamzorgorganisaties en verloskundige praktijken, maar ook de GGD, jeugdzorg en partijen uit het hoger onderwijs. Uiteindelijk zijn in ons consortium 36 partijen vertegenwoordigd uit alle lijnen. Deze zijn niet alleen afkomstig uit de zorgpraktijk, maar juist ook uit het onderwijs, onderzoek en beleidsmakers. Iedereen denkt en werkt mee. Bij elke bijeenkomst die we organiseren, is de opkomst groot. Ik denk dat dit komt doordat we van het begin af aan alle partijen serieus genomen hebben.
Ook in het onderzoeksproject dat bij dit consortium hoort, is de praktijk vanaf het begin leidend geweest. Eerst hebben we aan al onze partners gevraagd welk onderzoek zij belangrijk zouden vinden. Na een intensief traject hebben we op basis van consensus voor één project gekozen. Ik herinner me het nog goed: onze eerste oproep leverde 30 ingestuurde ideeën voor onderzoeksprojecten op! Na een aantal brainstormsessies en discussiebijeenkomsten besloten we onze studie op het verbeteren van zorg voor kwetsbare zwangeren te richten.’
De doelgroep: kwetsbare zwangeren
Angelica: ‘Ons onderzoeksproject richt zich op kwetsbare zwangeren: een groep die een enorme uitdaging vormt voor de geboortezorg. Een kwetsbare zwangere wordt door ons gedefinieerd als een zwangere met psychosociale problemen, psychische ziekte nu of eerder, en/of middelengebruik (roken, drinken, etc.). Dit is altijd in combinatie met een achterstandssituatie, zoals een lage sociaal economische status.
Baby’s van deze groep zwangeren worden vaker te vroeg geboren en hebben meer kans op een aangeboren afwijking, te laag geboortegewicht of andere problemen. Kwetsbare zwangeren komen in onze regio meer voor in Rotterdam, Den Haag en sommige andere plaatsen of bepaalde stadsdelen. Daar zien we dan meer zieke baby’s en babysterfte. Later merken we ook meer kindermishandeling en groei- of ontwikkelingsstoornissen op.
Het signaleren en aanpakken van de meest urgente problemen, vereisen deskundigheid en samenwerken. In Zuidwest Nederland heeft het consortium toegezegd te onderzoeken hoe dit systematisch kan, op een manier die ook haalbaar is voor de moeder. De beste methode van signaleren en direct aansluitend helpen zal worden ingevoerd. Dit onderzoek moet er uiteindelijk toe leiden dat bij kwetsbare zwangeren het aantal onverwachte vroeggeboortes wordt verminderd en meer kinderen een goed geboortegewicht hebben. Bovendien moet het aantal kinderen met een onverwachte interventie door het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling afnemen.
Financiering én zelf investeren
Hanneke: ‘ZonMw heeft ons een subsidie toegekend voor vier jaar van in totaal € 500.000,-. De helft van dit budget is bestemd voor het Regionaal Consortium en de andere helft voor het onderzoeksproject naar kwetsbare zwangeren. We willen in een periode van vier jaar de kwaliteit van de geboortezorg en de regionale samenwerking verbeteren. Maar ook de deelnemers moeten wel tijd investeren.’
Grootste hobbels
Hanneke: “Echt grote hobbels hebben we tot nu toe niet gehad. Een punt van aandacht was wel dat in ons onderzoeksproject géén concrete interventies zijn opgenomen. We gaan namelijk eerst in kaart brengen welke best practices er in de regio aanwezig zijn. Daar bouwen we op voort. Op basis daarvan bepalen we twee best practices die vervolgens in de hele regio worden geïmplementeerd.
ZonMw wilde in eerste instantie graag concrete interventies op voorhand weten. Uiteindelijk vond ZonMw onze praktijkgerichte aanpak en het feit dat we uitgaan van reeds bestaande initiatieven, wel erg goed. Wat wel spannend wordt is of de praktijkmeting waar we nu mee beginnen overal kan worden uitgevoerd en of we de anonieme zorggegevens kunnen verkrijgen. Verder is het veld enorm in beweging: gisteren ging je langs bij het Ruwaard van Putten, vandaag is het failliet. Hoe de geboortezorg er in die omgeving, met veel kwetsbare zwangeren, uit gaat zien is nog onduidelijk.”
Als de regio staat te trappelen en je kunt nog niet beginnen…
Angelica: ‘Jammer was het wel dat er zoveel tijd zat tussen het indienen van het project en de toekenning. Onze consortiumpartners waren enthousiast en stonden te trappelen en toen duurde het helaas nog een hele tijd voordat we echt aan de slag konden. Tussentijds goed contact houden met je partners is dan essentieel.’
Tips als je een aanvraag overweegt
Wat adviseren jullie mensen die een project willen starten van een vergelijkbare omvang?
- Neem altijd alle partijen serieus. Dit geldt zowel voor zorgpartijen als partijen vanuit het onderwijs, onderzoek en beleid.
- Vertel wat anderen kunnen bijdragen. Soms zijn partijen zich niet bewust van de waardevolle bijdrage die zij kunnen leveren.
- Vertel ook vanaf het begin eerlijk wat het de partijen kost. Denk hierbij aan de tijd die het ze kost, of ze een vergoeding krijgen, enzovoort.
- Vaak zijn er al hele mooie initiatieven ontwikkeld waar onderzoekers nog veel van kunnen leren. Ga daar actief naar op zoek!
- Investeer zelf ook! Het schrijven van de aanvraag en het organiseren van alle bijeenkomsten hebben wij gezien als een noodzakelijke voorinvestering.
Tot slot: We merken ook dat dit project van iedereen veel vraagt, vooral qua tijd. Het is geven en nemen, maar als je daartoe bereid bent, bereik je veel!
Programma Zwangerschap & Geboorte van ZonMw
Het programma van ZonMw heeft de volgende doelstellingen:
- Aanpak van oorzaken van perinatale en maternale sterfte en morbiditeit. Dit onderzoek resulteert in interventies voor de preventie, opsporing (risicoselectie en screening) en behandeling van deze belangrijkste oorzaken.
- Gezondheidsvoorlichting en gezondheidsbevordering voor, tijdens en na de zwangerschap.
- Risicoselectie en screening.
- Organisatie van zorg.
Vind je deze tips interessant?
Dan is ons online trainingsprogramma ‘Word een Pro in Subsidie- en Fondsenwerving’ interessant voor jou! Je leert alles over subsidies en fondsen werven, met een uitgebreide trainingsmap als naslagwerk en 12 maanden toegang de online leeromgeving met alle online video’s, vraag & antwoordsessies en 15 downloads met checklists en formats.
Bekijk hier het online trainingsprogramma >>